جرم استفاده از فیلترشکن در قانون اساسی ایران
بر اساس قانون 21 جرایم رایانه‌ای، افرادی که در این حوزه فعالیت دارند و خدمات ارائه میدهند، مسئولیت دارند که طبق قانون جمهوری اسلامی، محتواهای غیراخلاقی، منشوری و مجرمانه را پاک کنند و مانع دسترسی کاربران شوند. در شرایطی که به هر دلیلی قانون زیر سوال برود و از آن سرپیچی شود، افراد خاطی اعمال قانون و جریمه میشوند. در ادامه به جزئیات این قوانین میپردازیم.
آیا استفاده از فیلترشکن در قانون جرم است؟
وقتی صحبت از فیلترشکن میشود، دو حالت را میتوان در نظر گرفت. اول شخصی که خدمات فیلترشکن را ارائه میدهد و دوم کاربری که برای دور زدن فیلترینگ از فیلترشکن استفاده میکند. اکنون سوال این است که آیا استفاده از فیلترشکن جرم به شمار می آید؟
دقت داشته باشید که در قوانین کشور، در شرایطی که عملی توسط قانون‌گذار به عنوان جرم اعلام نشود، هیچ مقام قضایی و انتظامی حق هیچ گونه برخوردی با هیچ فردی بخاطر آن عمل نمی‌تواند داشته باشد. به عبارتی هیچ عملی جرم شناخته نمیشود مگر که به طور مستقیم توسط قانون‌گذار جرم تلقی شود و برای آن مجازات در نظر گرفته شود.
جرم استفاده از فیلترشکن به طور مستقیم و مصوب در قانون اساسی مطرح نشده اما سال‌های اخیر طرحی با عنوان صیانت از فضای مجازی در مجلس در نظر گرفته شده و هدف آن تصویب قوانینی برای استفاده از فیلترشکن است. در این قانون برای استفاده از وی پی ان و فیلتر شکن حبس و جریمه نقدی در نظر گرفته شده است. البته که این مجازات هنوز تصویب و قطعی نشده و قابل پیگیری نیست. اما از آنجایی که استفاده از برخی سایت‌ها آسیب های جدی به سلامت جامعه و روان مردم وارد میکند، پیگیری آن تبدیل به دغدغه دولت شده است.
محدودیتها در اینترنت ایران
همانطور که گفته شد، انتشار محتوا غیراخلاقی خلاف قوانین اسلامی کشور بوده و جرم به شمار می‌آید. استفاده از فضای مجازی همیشه مفید نیست و به غیر از سایتهای مجاز و مفید، محتواهای نامناسبی دارد که میتواند برای سنین پایین خطرناک و تاثیرات مخربی داشته باشد.
از این رو ایجاد محدودیت در دسترسی به این سایت‌ها و برنامه‌‌ها مانند اینستاگرام، تلگرام، یوتیوب از جمله اقداماتی است که مسئولان قضایی حوزه اطلاعات و فناوری و ارتباطات بر عهده دارند. این اقدامات در راستای مراقبت و ترویج فرهنگ استفاده صحیح از اینترنت آزاد است.
در صورتی که قوانین توسط فردی دور زده شوند، مورد پیگیری قانون قرار خواهند گرفت. به این معنی که اگر دور زدن قانون عامدانه باشد و فردی سعی در انتشار محتوای غیراخلاقی باشد، اولین بار دو الی ده میلیون تومان و در صورتی که بار دوم تکرار شود ده الی صد میلیون تومان جریمه برای او در نظر گرفته میشود.
پس بر اساس ماده ذکر شده اگر شخصی به عنوان مسئول ارائه این خدمات سعی در انتشار محتواهای غیراخلاقی در اینترنت داشته باشد، مجرم در نظر گرفته شده و طبق قانون با او برخورد میشود. توجه داشته باشید که این جرائم و قوانین برای انتشار محتوای منشوری است و برای استفاده از وی‌پی‌ان، هیچ جرم و قانون مصوبی در حال حاضر وجود ندارد.
همچنین طبق قانون و ماده 729، اگر فردی به صورت غیرمجاز و غیرقانونی، به سایت‌هایی که توسط دستگاه‌های رایانه‌ای و امنیتی کشور محافظت شده‌اند وارد شود، جرم انجام داده و برای او مجازات در نظر گرفته خواهد شد. مجازات او 91 روز الی 1 سال حبس و یا 500000 هزار تا 2000000 تومان جریمه نقدی خواهد بود.
فیلترینگ و استفاده از فیلترشکن برای حفاظت از محتوای سایتهای نامبرده استفاده نمیشود و این جریمه برای فیلتر شکن صدق نمی‌کند؛ در واقع هدف فیلترینگ عدم دسترسی کاربر به محتوای سانسور شده است.
به رسمیت شناخته شدن این موضوع زمانی است که در مجلس شورای اسلامی این طرح مصوب شده و توسط شورای نگهبان تایید شود.
استفاده قانونی از فیلترشکن چه شرایطی دارد؟
از سال 1392 به بعد طرحی اجرایی شد که در آن به بعضی از کاربران فضای مجازی این اجازه و اختیار داده شد تا به صورت قانونی از فیلتر شکن استفاده کنند. این طرح به این منظور بود که افرادی که شرایط کاری خاصی دارند مانند پژوهشگران، پزشکان، اساتید و خبرنگاران بتوانند به سایتهای غیرمجاز وارد شود و فعالیت‌های آنها متوقف نشود.د، خبرنگارها، پژوهشگران و…
بر اساس این طرح، افرادی که توانایی تجزیه و تحلیل این محتواها را ندارند، یا افراد زیر سن قانونی امکان استفاده از سایتهای محدود شده را ندارند و همچنان با محدودیت اینترنت رو به رو هستند. این قانون در جهت جلوگیری از آسیب به روان جامعه و حفظ سلامت آن است.
حکم و مجازات خرید و فروش فیلترشکن
با توجه به قوانینی که در ابتدا مقاله ذکر شد، متوجه شدید که هیچ قانونی که خرید و فروش فیلترشکن و استفاده از وی پی ان را جرم در نظر گرفته باشد وجود ندارد. در نتیجه خرید و فروش آن جرم نبوده و مجازاتی به دنبال نخواهد داشت.
البته به گفته برخی از افراد ماده ۲۵ قانون جرایم رایانه‌ای، خرید و فروش فیلترشکن را جرم تلقی کرده است. خوب است بدانید که بند الف این ماده بیان کرده است که « تولید یا انتشار یا توزیع و در دسترس قرار دادن یا معامله داده‌ها یا نرم‌افزارها یا هر نوع ابزار الکترونیکی که صرفاً به منظور ارتکاب جرائم رایانه‌ای به کار می‌رود.» جرم است. با توجه به این که استفاده از فیلترشکن در جهت ارتکاب جرم نیست، مشمول این بند از ماده ۲۵ نخواد بود.
خرید امن وی پی ان فراگز
همانطور که میدانید پس از اتفاقات پیش آمده در شهریور 1402، محدودیت و اعمال فیلترینگ در کشور بیش از پیش تشدید پیدا کرد. در این راستا ارائه دهندگان فیلترشکن فعالیت خود را افزایش داده و در راستای رفع فیلترینگ برای شما هموطنان عزیز تلاش میکنند. یکی از وی پی ان های معتبر و امن، فیلترشکن فراگز است که با وجود شدت گرفتن محدودیتها با سرعت بالا و بدون قطعی همچنان در خدمت شماست.